“Gelgit, bir gök cismi üzerinde başka gök cisimlerinin uyguladığı kütle çekimi kuvvetleri nedeniyle oluşan çevrimsel biçim bozulmaları demektir. En çok bilineni, Ay ve Güneşin göreli konumlarındaki değişmelerin etkisiyle deniz düzeyinde ortaya çıkan dönemli değişmelerdir. Gelgit oluşturan kuvvetler yerçekimine oranla çok küçüktür. Buna karşılık bu kuvvetlerin, özellikle yatay bileşenleri nedeniyle, denizlerdeki etkisi büyük olabilir. Karalar ve denizler yer yüzeyinde düzenli dağılmadığından, denizlerin ve okyanusların gelgit kuvvetlerine tepkisi çok karmaşıktır. Yerin kendi ekseni etrafında dönmesinden kaynaklanan saptırıcı Coriolis kuvveti de bu karmaşıklığı arttırır. Antarktika Okyanusu’nda gelgit kabarması, yer çevresinde doğu-batı doğrultusunda yayılır. Ama kıtalar arasında, örneğin Atlas Okyanusu’nda, kısmen kuzeye doğru ilerleyen bir dalga ile kısmen doğu-batı doğrultusunda salınan bir duran dalga biçiminde kendini gösterir; Coriolis kuvveti her iki dalga hareketini de etkiler.” ki işte bu gelgit olayının coğrafi boyutunda bütün bunlar olsa da, felsefi temelinde “Kirpi” vardır. Siz siz olun önce kitabı okuyun, sonra bu gelgit olayını beraber değerlendiririz…

___________________________________________________

Erdoğan KARA